Er zit emotie in je Mazda
Begrijp emoties en je krijgt betere auto’s. Zoom-Zoom ontmoet de professor in de psychologie die Mazda’s team van Takumi helpt om de menselijke psyche te doorgronden.
Psychologie als uitgangspunt
Topsporters zoeken al jaren hun heil bij psychologen om hun prestaties te verbeteren en dankzij Mazda is de autowereld nu ook wakker geschud
voor de invloed van de psychologie. Mazda is een voorvechter van kansei engineering, de ontwikkeling van technologie die de zintuigen van automobilisten prikkelt en meer rijplezier biedt; de eerste research gaat zelfs terug tot de jaren tachtig. Sinds 1999 is kansei engineering de verantwoordelijkheid van Mazda’s Craftsmanship Development Group onder leiding van Nobuyuki Fukui, die met zijn team het werk van de takumivaklui ondersteunt.
Kansei engineering
En met Mazda’s nieuwste generatie auto’s is kansei engineering een innovatieve richting ingeslagen. Kenta Kubo is een hoogleraar psychologie die sinds 2014 de vaklieden van Mazda inzicht verschaft in hoe menselijke emoties hun werk ten goede kan komen. Ingenieur Asami Yonezawa pakte de draad op. Ze zit achter veel van Mazda’s baanbrekende werk op het gebied van shokkaku, de tastzin.
Op een dag besefte ze dat ze een probleem had met een stuur dat ze ontwikkelde. “We vonden dat het leer niet helemaal goed aanvoelde, en dat zette me aan het denken over het gevoel van aanraking. Wat komt er kijken bij tastzin en waardoor voelt iets goed? Hoe kun je iets meten dat eigenlijk zo subjectief is?” Toevallig zat Fukui met dezelfde vraag en hij besloot contact op te nemen met Kubo. “Toen Fukui me vroeg om deel uit te maken van zijn team, had ik een idee van onderdelen op een productielijn. Ik kon mezelf daar niet zien werken”, zegt Kubo met een lach. Maar tegenwoordig is hij vaak bij Mazda te vinden waar hij met zestien takumi samenwerkt. “Yonezawa had haar prototype van het stuur en begreep dat aanraking kon worden teruggeleid tot menselijke emoties. Ik werd binnengehaald om methodologie in te voeren waarmee je menselijke emoties nauwkeurig kunt meten”, zegt hij. Wat was de reactie toen de academicus in het lab van Mazda mocht infiltreren? Yonezawa, die een goede band met Kubo heeft, barst in lachen uit. “Het was belachelijk uitdagend, want we hadden in eerste instantie totaal geen idee waarover hij het had!” Kubo besefte maar al te goed dat de takumi voor een harde leer school stonden. “Emotie is geen gangbaar begrip in de techniek; niet iedereen snapte het.”
Geen ‘klik-klik’-gevoel
Er was maar één manier om zijn boodschap over te brengen: zelf een product maken met de hulp van een Mazdatechnicus. “Dit is het resultaat”, zegt hij, terwijl hij een vierkant stukje plastic laat zien. “Het is een schakelaar, zoals je er in iedere Mazda wel zeventig vindt. Het ‘gevoel’ van de schakelaar is een belangrijk element in de autoindustrie en een teken van goed vakmanschap.” Het kostte Kubo anderhalf jaar om zijn doel te bereiken; niet het ‘klik-klik’-gevoel dat elders in de industrie bewierookt wordt, maar een schakelaar die een actiever en geanimeerder gevoel geeft. Maar belangrijker was de verklaring van wat hij wilde bereiken. Emoties komen voort uit psychologische verandering, onderstreept Kubo. We huilen bijvoorbeeld niet omdat we verdrietig zijn, maar we zijn juist verdrietig omdat we huilen. Als je dit denken op de schakelaar toepast, dus als de fysieke toestand ervan kan worden gemeten, dan kun je de emotionele veranderingen van de gebruiker in kaart brengen.
Een doorbraak
Dat bleek een doorbraak te zijn. “Het team besefte dat ik iets op het spoor was. We hadden nu de kennis en techniek om emoties te meten. En als je dat weet, kun je je producten bezielen met emotie.” Hierna werd de band tussen Kubo en de takumi’s een stuk hechter. Door de toepassing van Russells Circumplex Model van Emoties, een psychologisch emotioneel model, besloten ze hoe Mazda-schakelaars moesten aanvoelen. Kubo: “Iedereen heeft een eigen perceptie van aanra king. Daarom hebben we dit model toegepast. Hoeveel kracht is er nodig om een aantrekkelijke ‘klik’ te krijgen? Het diagram rechts toont de mogelijke waarden. Omdat het Mazda’s visie is om auto’s te produceren die het leven van mensen veraangenaamt, moest de schakelaar in kwestie zowel prettig als geruststellend aanvoelen. Het vinden van de juiste balans was een complexe taak. Kubo: “Als een schakelaar te actief is, word je moe, als hij te gemakkelijk is, raak je verveeld. We wilden een waarde vinden die bovenal prettig aanvoelde.” Deskundigen bij Mazda waren enthousiast over de kwaliteit, en volgens Kubo is dat mede te danken aan de psychologische factor. “Het is emotionele techniek.” Wat is de volgende stap? Consistentie”, aldus Kubo. “We gaan het concept op de hele auto toepassen. Mensen zullen zich verwonderen over hoe ver Mazda gaat om de rijbeleving te verhogen. We onder zoeken hoe onze zintuigen ons aanzetten om in een auto te stappen.
